Wegetariańskie lub wegańskie wakacje w Herceg Novi? Wbrew pozorom to możliwe! Doradzę jak i gdzie najeść się do syta, bez zbędnych tłumaczeń i rozczarowania.
Moja wege-historia
Na wstępie muszę się przyznać, że nie jestem (już) wegetarianką. Mimo że ponad trzy lata czerpałam ogromną radość i satysfakcję ze zdrowego stylu odżywiania i odrzucenia mięsa, podczas ciąży wróciłam do jedzenia wszystkich produktów odzwierzęcych. Obecnie nazwałabym się raczej fleksitarianką. Nadal jednak chętniej spoglądam na wegetariańskiego burgera i falafel, niż mięso, mimo że od czasu do czasu zdarzy mi się skosztować typowo bałkańskich mięsnych specjałów! Trzy sezony letnie spędziłam w pracy w Herceg Novi będąc na diecie bezmięsnej. I da się! Zdecydowanie się da! Choć pozornie nie jest to łatwe. Dlatego dziś o tym, gdzie szukać wegetariańskich i wegańskich dań w Herceg Novi, i na co zwrócić uwagę. Postaram się sukcesywnie i regularnie uzupełniać ten tekst, tak by stworzyć największą vege-bazę będącą pomocą dla osób na diecie bezmięsnej, które planują wypocząć w tym regionie Czarnogóry. Poniżej lista sklepów i restauracji, które są według mnie vege-pewniakami! Najpierw jednak kilka wskazówek praktycznych. Zapraszam do przeczytania i komentowania!
Vege-Bałkany, czy to możliwe?
Kuchnia bałkańska przede wszystkim kojarzy się z przysmakami mięsnymi. Tak, to prawda. W wielu potrawach mięso można zastąpić serem, co wydaje się być niezłą alternatywą. Nierzadko jako przysmak dla wegetarian polecana jest tu np. szopska sałatka, czy różnego rodzaju burki/pity bez mięsa, np. z serem właśnie. I tu pojawia się pierwszy problem! Każdy prawdziwy wegetarianin wie, że większość serów wegetariańska nie jest (sic!). Sery produkowane są z udziałem podpuszczki, co sprawia, że wiele osób będących na diecie bezmięsnej wyklucza z diety i ten składnik. Oczywiście, istnieją sery produkowane z udziałem podpuszczki mikrobiologicznej, jednak w Czarnogórze nadal przeważają te wyprodukowane w sposób naturalny. Dlatego radziłabym wystrzegać się potraw z serem. Za wyjątek uznałabym… pizzę! Ku mojemu zaskoczeniu, bardzo popularny w pizzeriach jest tu ser roślinny firmy Topsy. Dlatego właśnie pizzę margaritę uważam za potrawę, którą z czystym sumieniem mogę w Czarnogórze polecić wegetarianom.
Wracając do tematu pit/burków – uważam, że i one nie są dobrą alternatywą. I to wcale nie ser jest tu głównym problemem! Pod koniec pieczenia ciasto polewa się tłuszczem. Nierzadko układa się na nim wiórki masła, które kolejno się roztopią (co nie powinno stanowić problemu dla wegetarian, ale dla wegan już tak), jednak równie popularnym tłuszczem w tutejszych piekarniach jest… smalec wieprzowy! Możemy więc zamówić kropmirušę (lub jak kto woli burek/pitę z ziemniakami), zeljanicę (ze szpinakiem), czy wspomnianą już sirnicę, a tak naprawdę jej zwieńczeniem będzie zwierzęcy tłuszcz… Oczywiście to nie reguła i nie musi tak być. Zawsze warto o to pytać w piekarni, jednak nie jestem przekonana, czy otrzymamy prawdziwą odpowiedź. Dlatego wegetarianom i weganom radziłabym raczej kupować tradycyjne pieczywo, aniżeli tutejsze burki i pity.
A co zamówić w restauracji? Polecam na przykład rizotto z warzywami lub pieczarkami! To popularne danie, występujące w większości tutejszych standardowych restauracji. Można na przykład poprosić o „rižoto bez mesa“. Nie powinno być problemu także w przypadku zamówienia bezmięsnego makaronu (najprościej mówiąc „pasta bez mesa“). Makaron z samym sosem pomidorowym lub warzywami to także jeden z tutejszych standardów. Jako że Bałkany to królestwo warzyw, można zamówić tu najróżniejsze sałatki. Tutejszy pomidor, wygrzewający się w słońcu, to słodki, soczysty przysmak. W upalny dzień już sam pomidor, z ogórkiem i papryką może być orzeźwiającym lekkim daniem. Chcąc zjeść coś bardziej sycącego, można zamówić grillowane warzywa („grilovano povrće“). Takie warzywa, lub jakaś sałatka, w połączeniu z frytkami („pomfrit“) lub pieczonymi ziemniakami („pekarski krompir“) mogą być dobrą alternatywą na obiad, kiedy wydaje się, że w menu naprawdę nie ma nic wegetariańskiego. To czego również warto zasmakować, na co bez problemu mogą skusić się także weganie, to tutejsze warzywne pasty: przede wszytskim ajvar, ale też lutenica, czy pindžur. Miłośnikom zup, polecam zupę krem warzywną potaž od povrća. Nie spotkałam się nigdy z tym, aby ktoś przyrządzał ją na mięsnym wywarze – to raczej opcja wegańska.
Wybierając się do krajów byłej Jugosławii, będąc na diecie bezmięsnej, warto znać słowo „posno”, czyli postne. Podczas prawosławnych postów religijnych (odpowiedników adwentu i Wielkiego Postu) wyznawcy prawosławia nie powinni spożywać żadnych produktów odzwierzęcych. Generalnie można rzec, że powinni jeść wegańsko. Dla osób, które przestrzegają postów, powstają specjalne produkty z oznaczeniem „posno”. Taki napis nierzadko widać na opakowaniu ciasteczek, przekąsek, czy np. makaronu. Niestety haczyk jest taki, że podczas postu można spożywać… ryby. Jeśli więc planujemy mówić w restauracji, że akurat pościmy, dodajmy, że nie spożywamy też ryb. A jako że ryba, to po prostu „riba”, myślę, że nie powinno być dużego problemu z porozumieniem się!
Gdzie na zakupy?
Mimo że dieta bezmięsna nie jest tu popularna, w Herceg Novi bez problemu można zakupić podstawowe produkty spożywcze wykorzystywane w dietach wegetariańskiej i wegańskiej. Półka ze zdrową żywnością znajduje się w drogerii Cosmetics w Sutorinie w galerii HDL Laković, jak i w większości dużych marketów spożywczych. Bez żadnego problemu można kupić tu różnego rodzaju mleka roślinne, hummus, granulat sojowy, wspomniany ser roślinny Topsy, czy jogurty firmy Alpro. Czasami w markecie HDL Laković pojawiają się produkty z Violife, a w większych skepach sieci Aroma znajduje się lodóweczka firmy Vegapčić, która produkuje roślinne zamienniki najsłynniejszych bałkańskich przysmaków, takich jak ćevapi, pljeskavice, czy ćufte.
W Herceg Novi można także odnaleźć sklepy z szyldem Zdrava Hrana, czyli „zdrowa żywność”
SKLEPY:
- Zdrava Hrana Panda, Njegoševa 87 a
- Naturalko Zdrava Hrana, Sava Ilića 18 (Igalo)
W pierwszym z nich można kupić przede wszystkim dobrej jakości herbaty ziołowe, czy pestki i orzechy. W drugim bez problemu można także nabyć tofu, czy jakieś przekąski z oznaczeniem „vegan”.
Lista restauracji
lokalizacja przy promenadzie, blisko tunelu, w stronę Igalo
Dużo opcji wegetariańskich, wegańskich, ale też… kuchnia rosyjska, czyli (prawie polskie) pierogi i barszcz! Polecam!
lokalizacja przy promenadzie, blisko tunelu, w stronę Igalo; blisko Barbarella Cafe
To nie tylko „pie and coffe”, ale też kanapki i obiady, dużo opcji wegańskich, bezglutenowe pieczywo. Naprawdę ciekawe miejsce!
ulica Njegoševa 38, blisko Gradskiej Kafany (w której gdyby się uprzeć, może też udałoby się coś znaleźć)
Miejsce promujące się jako Vegetarian freindly, vegan options. Jadłam tam na śniadanie pyszną granolę, oraz wegetariańskie śniadanie z jajkiem sadzonym, ale także oliwkami i pomidorami naprawdę wysokiej jakości, wybornymi! No i widok z tarasu jest przepiękny! Polecam ten czarnogórski Beograd!
przy promendzie, blisko portu Škver, Šetalište 5 Danica 36
to co prawda cukiernia i pizzeria, ale nigdzie nie znajdziecie tylu pysznych świeżo wyciskanych soków i smoothie, co w Do-Do!
Save Kovačevića 5
Miejsce nietypowe w porównaniu z pozostałymi tutejszymi restauracjami, nielokalne. Nie znajdziemy tu w menu ćevapów, czy pljeskavicy. Menu codziennie inne, różnorodne, typowe bistro. Codziennie coś bezmięsnego. Na pewno każdy się tu naje.
Njivički Put
Miejsce za które trzymam kciuki, i któremu chcę dać szansę. Miejsce, gdzie w menu jest „vegetarijanski hamburger” (więc chęci były), lecz jest to też miejsce, w którym kelner nie miał pojęcia co może być tym wegetariańskim burgerem, a szef kuchni zapytał czy chcę po prostu kanapkę z bułki od burgera i warzyw… No cóż, widoki stąd są bajeczne, wielu lokalsów mówi, że to raczej miejsce na kawę, aniżeli obiad. Miejmy nadzieję, że coś się tu ruszy, bo menu nie jest najgorsze!
Gdzie wypić kawę z mlekiem roślinnym?
Według moich ustaleń, oprócz wspomnianych Barbarelli (przepyszne migdałowe cappuccino!), Peters Pie and Coffe i Do Do, taka opcja jest także w Gradskiej Kafanie i Perli w centrum handlowym HDL.
