Jezioro Pivskie to świadek wielu niesamowitych historii gminy Pužine. Jego toń skrywa prawdziwe skarby! Słyszeliście kiedyś o tym miejscu? Jeśli nie, to koniecznie musicie nadrobić! Przeczytać o nim, a kolejno obowiązkowo je odwiedzić!
To pierwszy tekst dotyczący Pužine, ale na pewno nie ostatni! Poniżej garść podstawowych informacji oraz ciekawostki dotyczące największych atrakcji tego terenu. Bo mimo, że pozornie miasto wydaje się małe i nieciekawe, to jest to prawdziwa perełka. Mieszka tu mniej niż 1500 osób, nie jest to teren żadnego parku narodowego, a do wybrzeża morskiego jest stąd ponad 100 km! Skąd więc urok tego miejsca? Absolutnie niezwykłe jest tutejsze Jezioro Pivskie, które wraz z okolicznymi terenami i rzeką Piva, tworzą Park Przyrodniczy. Na terenie gminy znajdują się nekropolie pochodzące z okresu późnego średniowiecza wpisane na listę UNESCO, tutejszy monastyr skrywa w sobie niezwykłą historię, a miasto widoczne dziś nad brzegiem, nie jest prawdziwym Pužine. Oryginalna, historyczna osada w 1975 roku została doszczętnie zniszczona i zalana wodą!
Dzisiejsze Plužine
Pužine to miasto położone nad Jeziorem Pivskim, bardzo blisko granicy z Bośnią i Hercegowiną, które w 2011 roku liczyło 1341 mieszkańców. To także stolica gminy o tej samej nazwie, zamieszkiwanej przez niecałe trzy i pół tysiąca osób i będącej siódmą gminą pod względem powierzchni (854 km2). To miejsce, w którym mieszka wielu Serbów – podczas spisu powszechnego w 2011 roku aż 66% mieszkańców zadeklarowało przynależność do mniejszości serbskiej i aż 80% osób stwierdziło, że porozumiewa się w języku serbskim.
Miasto w dzisiejszej formie powstało dopiero w roku 1975. Wtedy, przez przegrodzenie rzeki Pivy zaporą Mratinje, powstało sztuczne jezioro zaporowe – Jezioro Pivskie. Zatopiło ono starą część miasta. Większość mieszkańców otrzymała nowe mieszkania oraz ofertę pracy w elektrowni wodnej (ze względu na którą stworzono jezioro). Architektura miasta pozornie wydaje się bardzo niezachęcająca – to raczej komunistyczne blokowiska. Okoliczna przyroda sprawia jednak, że teren jest coraz częściej wybierany przez turystów jako miejsce wypoczynku. Powstają tu hotele, a w 2015 roku otwarto pierwszą plażę na brzegu jeziora. Jest tu także camping, domki letniskowe, kilka sklepów, restauracja, apteka, punkt informacji turystycznej, poczta, bank i bankomat. Miasteczko dość dobrze skomunikowane jest komunikacją miejską z pozostałymi częściami Czarnogóry, jak i z Bośnią i Hercegowiną.
Historia i Jezioro Pivskie
Obszar dzisiejszej gminy Pužine zamieszkany był już przed naszą erą. Archeolodzy odnaleźli tu ślady kultury iliryjskiej. Dotarli tu też Rzymianie, po których do dziś zachowały się nagrobki tzw. stećci, wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Przed końcem pierwszego tysiąclecia przybyli tu Słowianie. Był to atrakcyjny teren dla wielu grup etnicznych – ziemie położone w górach, trudne do zdobycia i otoczone przez liczne rzeki, będące źródłem wody pitnej. Według badań i legend aż do czasu najazdu tureckiego region ten był pełen różnorodnych kościołów, kaplic i cmentarzysk. Wszystko to zniszczyli jednak Osmanowie.
Miasto zaczęło prężnie się rozwijać po kongresie berlińskim, kiedy oficjalnie stało się częścią Księstwa Czarnogóry (wcześniej aż przez 400 lat był to region wchodzący w skład Hercegowiny). Tutejsza ludność zajmowała się głównie rolnictwem. Dominowała kamienna architektura. Jedynym świadkiem historii, ostatnim tutejszym przedstawicielem dawnego budownictwa, jest monastyr Pivski, który uratowano przed zatopieniem. Wszystkie pozostałe budynki w 1975 roku zostały doszczętnie zalane. Wtedy też powstała tutejsza elektrownia, w której obecnie pracuje większość mieszkańców miasta.
W latach 1967-75 wybudowano tu tamę Mratinje, będącą jedną z najwyższych w Europie. Tama ma 220 metrów wysokości, od 4,5 do aż 36 metrów szerokości i 268 metrów długości. Zapora spiętrzyła wody głębokich dolin rzek Pivy, Komarnicy i Vrbicy. W ten sposób postało długie, kręte jezioro, przypominające fiord. Jego długość to 33 km, a głębokość sięga aż 188 metrów. Wody jeziora napędzają turbiny elektrowni wodnej Mratinje.
Jezioro Pivskie to także największy zbiornik wody pitnej w Europie. Turkusowa tafla wody wywiera niesamowite wrażenie. Jedną z tutejszych atrakcji są wycieczki statkiem po wodach jeziora. Szczęściarze, kiedy poziom wody nieco opadnie, mogą podczas rejsu zobaczyć wystające z wody pozostałości starego miasta.
Monastyr Pivski
Historia monastyru owiana jest wieloma legendami. Nic dziwnego! Budynek ledwo ocalał, a w jego przeniesienie w bezpieczne miejsce i ponowne otwarcie w 1982 roku zaangażowani byli niemal wszyscy mieszkańcy miasta!
Monastyr został wzniesiony w latach 1573-1586 z inicjatywy metropolity hercegowińskiego Sawwacjusza, który w późniejszym czasie został patriarchą serbskim. Sawwacjusz (a właściwie Savatije) był bratem słynnego wezyra Mehmeda Sokolivicia (Mehmed Sokollu Pasza), którego mogą kojarzyć fani serialu „Wspaniałe stulecie”. Sokolović odgrywał ważną rolę na dworze Sułtana, cieszył się przywilejami i mógł przez to wspomóc działania brata i swojego prawosławnego narodu. Mehmed Pasza pomógł w wydaniu specjalnego pozwolenia na wybudowanie świątyni i przysłał pieniądze na budowę. Według legend Pasza przed swoją śmiercią wysłał do Pivy ołów, którym miał być pokryty dach monastyru. Jednak gdy Turcy dowiedzieli się o śmierci wezyra, zatrzymali ołów w Fočy (dzisiejsza Bośnia i Hercegowina) i przykryli nim kopułę swojego meczetu.
Ze względu na pozycję Mehmeda Sokollu Paszy, Turcy burząc świątynie innowierców, nie tknęli nigdy monastyru Piva. Na jednym z fresków w świątyni znajduje się podobizna wielkiego wezyra. Według podań, generałowie armii osmańskiej, w tym sam Smail-aga Čengić, wybierając się na podboje, zatrzymywali się w okolicach dzisiejszego Plužine, by przed bitwą pokłonić się portretowi Mehmeda Paszy.
Główną świątynią monastyru jest cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej, wybudowana z kamienia. Nie posiada wielu zdobień, ani wieży. Obecnie zlokalizowany jest w okolicach wsi Goransko, około 40 metrów od źródeł rzeki Pivy. Pierwotnie klasztor i cerkiew były zbudowane w miejscu, które dziś zalewa Jezioro Pivskie. Przeniesienie monastyru to zasługa przede wszystkim mieszkańców! Wszyscy cenili świątynię, twierdzili, że można w niej wymodlić cuda, jej wartość podkreślał fakt, że Turcy obchodzili się z nią z szacunkiem. Kiedy zaplanowano zalanie tych terenów jeziorem, mieszkańcy zebrali się i udali do monastyru. Ponumerowali dokładnie wszystkie kamienie, które składały się na budynek, po czym delikatnie rozłożyli ściany na drobne elementy i przewozili swoimi autami. Część prac związanych z przeniesieniem monastyru można zobaczyć chociażby w filmie Kamen po Kamen >klik< (od 1:02). Działania na rzecz przeniesienia i odbudowania monastyru trwały od 1970 do 1982 roku. W międzyczasie akcją zainteresowało się UNESCO. Organizacja przysłała do Czarnogóry najlepszych malarzy, którzy pod koniec prac odmalowali freski, by monastyr wyglądał na nietknięty.
Dziś Monastyr Pivski to największy klasztor męski w Czarnogórze. Ze względu na swoją historię, ma ogromne znaczenie dla regionu i jest symbolem Plužine. To właśnie cerkiew znajduje się na herbie miasta. Poza tym świątynia słynie ze swojego skarbca. Przechowywane są tu zabytkowe naczynia i księgi liturgiczne, w tym psałterz z XV w. oraz wiele zabytkowych ikon. Znajdują się tu także ważne relikwie: fragment kości ręki króla Uroša Pierwszego Nemanjicia, części relikwii św. Grzegorza Teologa, św. Grzegorza z Armenii, św. Hieromęczennika Eleuteriusza oraz fragment Krzyża Pańskiego.
Park Przyrody Piva
Okoliczny region często nazywany jest krainą trzech kanionów. Na terenie gminy znajdują się kaniony rzek Pivy, Tary i Komarnicy. Granica pomiędzy Plužine i Žabljakiem przebiega wzdłuż najwyższego szczytu Durmitoru – Bobotov Kuk. Jedno zbocze góry należy więc do Plužine! Mimo więc, że miasto kojarzone jest przede wszystkim z malowniczym Jeziorem Pivskim, to nie ono odgrywa tu najważniejszą rolę pod względem przyrodniczym! W końcu jest ono tylko dziełem ludzkich rąk. Warto tu przyjechać, by podziwiać majestatyczne góry pełne dziewiczej przyrody oraz rwące rzeki! Park Przyrodniczy Piva stworzono 22 kwietnia 2015 roku. Obejmuje on ochroną aż 39% powierzchni gminy Plužine.
Warto też podkreślić, że miasto znajduje się zaledwie 25 km od Šćepan Polje, czyli miejsca w którym odbywają się słynne raftingi! Możliwość spływu pontonowego po rzece Tarze, najgłębszym kanionem Europy, może być więc uznany za kolejną atrakcję tego regionu. Będąc w Czarnogórze, naprawdę warto spróbować spływu! A przy okazji, podczas trasy, zatrzymać się nad magicznym Jeziorem Pivskim, lub… zostać w Plužine na nieco dłużej.
Tutejsze zabytki i inne atrakcje
Osoby, które zdecydują się zarezerwować nocleg w Plužine, mogą odwiedzić w okolicy jeszcze kilka innych ciekawych zabytków. Polecam by zobaczyć stećci, muzeum Baszta Lazara Sočicy oraz kompleks pomników „Dola” we wsi Miljkovac.
Stećci
Stećci to późnośredniowieczne nagrobki. Można je podziwiać w różnych miejscach Bałkanów zachodnich, także w Czarnogórze (na terenie gmin Plužine i Žabljak). 2016 roku zostały wpisane na listę UNESCO. Większość z zachowanych nagrobków ma kształt skrzyni lub płyty, a ich waga wynosi około 3 ton. W gminie Plužine zachowało się 16 nagrobków, których powstanie datuje się na XV wiek ze względu na widoczne na nich napisy w charakterystycznej cyrylicy.
Kula Vojvode Lazara Sočice
Czyli dom słynnego czarnogórskiego wojewody, dowódcy wojskowego i przywódcy politycznego Lazara Sočicy, żyjącego tu na przełomie XIX i XX wieku. Budynek znajduje się we wsi Goransko, około 7 km od Plužine. Obiekt został zbudowany w drugiej połowie XIX wieku. Wykonany jest całkowicie z naturalnych kamieni. To nietypowa budowla, traktowana jako ważne dzieło architektoniczne. Obecnie trwają prace formalne nad przyznaniem obiektowi miana muzeum regionalnego. Kompleks ma być muzeum etnograficznym z salą pamięci, gdzie wyeksponowane będą rzeczy osobiste wojewody, pokoje gościnne, kuchnia czy sala spotkań. W planach jest także renowacja drogi prowadzącej do budynku.
Kompleks pamięci „Dola”
Zespół pomników we wsi Miljkovac upamiętniający cywilne ofiary wojsk niemieckich z 1943 roku, kiedy to w czasie bitwy pod Sutjeską, odbył się atak na rejon rzeki Piva. Na terenie tzw. Doli zamordowano 1260 osób. Od 1976 do 1977 roku powstał tu kompleks czterech rzeźb zaprojektowanych przez Lukę Tomanovića. Dodatkowo w latach 2011-2016 dobudowano tu cerkiew św. Jana Chrzciciela oraz drewnianą dzwonnicę. Na kompleks rzeźb składają się: Ręce, Matka z dziećmi, Kostnica żeńska, Grób męski i tablica pamiątkowa.
Jeden komentarz do “Bajkowe Jezioro Pivskie i intrygujące Plužine”