Zwiedzanie Herceg Novi

Które budynki są najbardziej rozpoznawalnymi symbolami miasta Herceg Novi? To oczywiście trzy majestatyczne twierdze! Czytając artykuł informacyjny dotyczący miasta, wskazałam za konieczne odwiedzenie wieży zegarowej, monastyru Savina oraz kilku najznamienitszych kościołów. Teraz nastąpi ciąg dalszy zwiedzania! Przed nami nie tylko słynne twierdze, ale także muzea zlokalizowane w mieście.

Spacerując promenadą…

Spacerując promenadą, w okolicach centrum Herceg Novi, blisko portu Škver, można ujrzeć twierdzę Forte Mare, zwaną dawniej Jaka Kula. To fortyfikacja, która powstała jako pierwsza, już za czasów króla Tvrtka, kiedy formowała się pierwsza okoliczna osada. W XVII wieku przybyli tu Wenecjanie nadali budowli dzisiejszą nazwę – Forte Mare, czyli Morska Twierdza. W 1833 roku Turcy Osmańscy podczas modernizacji, przebudowując ją, sprawili że przybrała dzisiejszy kształt. Twierdza posiada dwie bramy: dolną i górną. Po wejściu, wspinając się po jej potężnych murach, można dotrzeć na sam szczyt. Z wierzchołka budowli roztacza się niebywały widok na całe miasto oraz malowniczą zatokę. Od połowy XX wieku, od zakończenia ostatnich prac modernizacyjnych, twierdzę można zwiedzać. Wtedy też stworzono na jej terenie scenę, na której odbywają się koncerty i różne występy. Obecnie znajduje się tam także ekran, na którym w lato wyświetlane są filmy w ramach akcji letniego kina.

Na szczycie twierdzy powiewa czarnogórska flaga, dzięki czemu to jedno z najlepszych miejsc na pamiątkowe zdjęcie z Herceg Novi!

Niezwykle ciekawym budynkiem (a raczej jego pozostałościami), w okolicach twierdzy Forte Mare, jest cytadela. Zbudowali ją Wenecjanie w XVII wieku. W 1702 r. Petar Anđelo Manjo połączył górną część Dolnego Miasta mocnym murem z cytadelą i w ten sposób otoczył całe miasto mocną fortyfikacją od strony wybrzeża. Cytadela, wraz z fortecą Forte Mare, stały się symbolami dawnej tutejszej osady i dumnie broniły jej przed najeźdźcami. W skład kompleksu obronnego wchodził także kamienny most znajdujący się dziś nad promenadą. Niestety fort nie wytrzymał próby czasu i w 1979 roku, podczas trzęsienia ziemi, legł w gruzach. Rozsypał się niczym domek z kart. Do dziś podziwiać można całe bloki leżące na brzegu, tuż przy promenadzie.

Kanli Kula

Twierdza Kanli Kula, czyli Krwawa Wieża, to fortyfikacja zbudowana przez Turków w 1539 roku, na miejscu ruin starego zamku. Twierdza zbudowana jest na wysokości 85 metrów n.p.m., po północnej stronie i stanowi uzupełnienie ochrony miasta. Wymiary twierdzy to aż 60×70 metrów. Całość wykonana jest niemal w całości z grubo ciosanych kamieni. Przez długie lata w twierdzy znajdowało się więzienie, stąd jej „krwawy” przydomek. Pierwotnie twierdza miała tylko jedno wejście, to od strony południowej, ale Wenecjanie wyburzyli część północnego muru i utworzyli tam drugą bramę. Wewnątrz twierdzy, na ścianach, zachowały się liczne rysunki z czasów tureckich związane z kuchnią (przyrządzaniem ryb), jak i różne krzyże, herby rodowe i ważne daty. Fortyfikacja poważnie ucierpiała podczas trzęsienia ziemi w 1979 roku. Pierwsza znacząca renowacja Kanli Kuli odbyła się w 1960 roku, wtedy też powstała tu Scena Letnia, na której podczas sezonu wakacyjnego mają miejsce różne koncerty oraz słynny Festiwal Filmowy, odbywający się z początkiem sierpnia.

Španjola

Trzecia tutejsza twierdza jest nietypowa i niezwykle ciekawa. Podczas gdy wejście do Forte Mare i Kanli Kuli jest biletowane – wstęp kosztuje po 2 euro, wejście na teren Španjoli jest bezpłatne i nielimitowane. Twierdza jest pozostawiona niejako sama sobie i od kilku lat mówi się o planach jej modernizacji,… ale oczywiście nic w tym celu się tu jeszcze nie zadziało.

Twierdza zaczęła być budowana przez Hiszpanów, którzy rządzili miastem przez 10 miesięcy (1538-1539). Jej budowę dokończyli Turcy, nadając jej całkowicie inny kształt, niż pierwotnie planowano. Mimo przejęcia budynku przez Turków, w świadomości mieszkańców okolicy, fortyfikacja na zawsze pozostanie hiszpańskim (španjolskim) miejscem, stąd też nazwa – Španjola. Fortyfikację zbudowano bardzo wysoko na wzgórzu nad miastem, 170 metrów n.p.m. Stanowi kwadratową konstrukcję z czteroma basztami – po jednej w każdym narożniku. Oczywiście długi czas budowla pełniła funkcję obronną, jednak w XX wieku służyła także jako więzienie. Cały kompleks wygląda jak malutkie miasteczko. Za murami kryją się małe domki i budyneczki. Spacer po tym terenie to interesujące doświadczenie! Widok na zatokę z jej murów jest niebywały! Jedynym minusem jest konieczność podejścia pod stromą górę, w celu jej odwiedzenia. Do Španjoli można podjechać też autem lub taksówką!

Hercegnovskie twierdze…

Która twierdza jest moją ulubioną? Czy warto je odwiedzić?

Na pewno warto odwiedzić wszystkie trzy! Przyznaję, że odpowiedź na pierwsze pytanie nie jest prosta – każda z wspomnianych twierdz jest całkowicie odmienna. Forte Mare i Španjola zachwyciły mnie ze względu na cudowne widoki rozpościerające się z ich wierzchołków. Pierwsza z twierdz jest czysta, oznakowana, w jej podziemiach wyświetlany jest film dotyczący historii miasta. To naprawdę dobrze zagospodarowana atrakcja turystyczna! Druga zaś urzeka swą dzikością i brakiem jakichkolwiek przeróbek. To ogromna ruina, podczas zwiedzania której można poczuć się jak malutka mróweczka. To atrakcja zapewniająca cudowny widok na zatokę hercegnovską. Nie miałam niestety szczęścia odwiedzając Kanli Kulę. Za każdym razem, gdy wybierałam się podziwiać to miejsce, trwały przygotowania do koncertów. Wszędzie rozstawione były głośniki, na ziemi zaś rozciągały się liczne kable. Nie miałam nadal okazji by podziwiać ją w pełnej krasie.

… to nie wszystko!

Poza twierdzami Herceg Novi, wybierając się z miasta w rejs, można zobaczyć trzy inne fortyfikacje, które niegdyś broniły wstępu do Zatoki Kotorskiej: twierdze Arza, Mamula oraz Oštro zlokalizowaną na Półwyspie Prevlaka.

Herceg Novi położone jest 7 km od otwartego morza, tuż naprzeciwko połączenia Zatoki Kotorskiej z  otwartym Adriatykiem. W związku z tym popularne są stąd wycieczki statkami, podczas których można ujrzeć wspomniane twierdze. Najsłynniejszą z nich jest zdecydowanie Mamula.

Mamula, czyli Lastavica

Wyspa Lastavica, na którą z czasem zaczęto mówić Mamula, zyskała sławę dzięki wzniesionej na niej twierdzy. Wyspa przez wiele lat należała do Wenecjan, którzy nazywali ją „Rondino”, Słowianie zaś od zawsze mówili o niej „Lastavica”. W połowie XIX wieku zbudowano tu potężna austro-węgierską twierdzę. Powstała ona z polecenia generała Lazara Mamuli. I tak też zaczęto mówić, najpierw o twierdzy, kolejno o wyspie – Mamula. W czasie II wojny światowej miejsce to było wykorzystywane przez Włochów jako więzienie. Według badań, mogło tu zginąć nawet 1500 osób. Długo debatowano o otwarciu twierdzy do zwiedzania, utworzenia z niej muzeum, lub… przerobieniu na kolejny luksusowy hotel. Jako że pieniądz rządzi światem, wygrała ostatnia opcja. W lutym 2015 roku firma Orascom Develooment Holding z siedzibą w Szwajcarii wydzierżawiła wyspę na 49 lat i rozpoczęła prace budowlane. Dziś na wyspie widoczny jest wielki żuraw i wydaje się, że prace nabierają tempa.

Oprócz Mamuli, wejścia do zatoki broniły niegdyś jeszcze Arza na Półwyspie Luštica oraz Oštro nachorwackim Półwyspie Pravlaka. Widok na wszystkie trzy fortyfikacje jednocześnie robi naprawdę niesamowite wrażenie!

Blisko Fortu Arza znajduje się także malutka wysepka ze starym kościółkiem – Otočić Gospa. Okoliczną atrakcją jest też tzw. Plava Špilja, czyli Błękitna jaskinia. Będąc w Herceg Novi, lub jego okolicach, wręcz obowiązkowo, poza odwiedzeniem hercegnovskich twierdz, należy wybrać się w rejs na jedną z przepięknych plaż Półwyspu Luštica, np. na plażę Žanjicę. Z tego miejsca po 25-minutowym spacerku można dostać się do jednej z opisywanych twierdz, czyli Fortu Arza. Tamtejsza okolica wprawia w absolutnie rajski klimat!

Po zwiedzeniu twierdz

Twierdze to symbole długiej historii miasta. Nie jedyne! Na terenie gminy Herceg Novi funkcjonuje także kilka muzeów, których odwiedzenie może być ciekawym dopełnieniem zwiedzania regionu.

Najważniejszym muzeum jest Muzeum Miejskie Mirko Komnenović.

Mirko Komnenović żył na przełomie XIX i XX wieku. Przez wiele lat pełnił rolę burmistrza miasta, był także ministrem w rządzie Królestwa Jugosławii. W swoim testamencie przekazał dom urzędowi miasta z życzeniem, by stworzyć tam muzeum. Tak też się stało! Dom znajduje się przy ulicy Mirka Komnenovica 9. Dla zwiedzających otwarty jest od poniedziałku do soboty w godzinach 9.00 – 19.00. Budynek pochodzi z końca XVIII wieku, zbudowany jest w stylu neobarokowym.

Muzeum funkcjonuje od 1953 roku i zawiera zbiory o różnorodnej tematyce: kolekcję archeologiczną (z czasów prehistorii, archeologii starożytnej, archeologii podwodnej oraz zbiory z wczesnego średniowiecza i lapidarium), kolekcję historyczną dotyczącą losów miasta, kolekcję lokalnej sztuki i ikon oraz zbiory etnologiczne. Wstęp do muzeum to koszt 3 euro.

Za drugą część muzeum miejskiego uznawana jest galeria sztuki Josipa Bepo Benkovicia zlokalizowana na starym mieście, przy ulicy Marka Vojnovicia 4. Czynna od poniedziałku do soboty w godzinach 9.00 – 20.00 i w niedziele od 10.00 do 18.00.

Oddział muzeum miejskiego znajduje się także w Baošići, gdzie zlokalizowane jest Muzeum Starego Kapitana Mirosława Stumbergera. Muzeum czynne jest od poniedziałku do soboty w godzinach 8.00 – 15.00, a wstęp kosztuje 2 euro.

Niezwykle ciekawymi miejscami są także posiadłości dwóch wybitnych osób – noblisty Iva Andricia oraz Marszałka Jozipa Broz Tity. Pierwszy z wymienionych budynków znajduje się przy ulicy Njegoševoj 79 i przeznaczony jest do zwiedzania przez cały tydzień w godzinach od 9.00 do 23.00. Cena wstępu to 2 euro. Druga willa zlokalizowana jest w Igalo, przy ulicy Savy Ilića 5. Otwarta dla zwiedzających tylko w poniedziałki, środy i piątki w godzinach od 18.00 do 19.15.

*Godziny w których otwarte są instytucje kulturalne mogą ulegać zmianie, obiekty mogą być też wyłączone z użytku od października do maja lub czerwca.